O mirador de Fedorentos nos agasaia cunha fermosa panorámica dende a que se pode ver a illa de Onza, as illas cíes e a Costa da Vela.
Praias
PRAIA DAS DORNAS
Chámase así polo nome que recibían as embarcacións dos habitantes da Illa, está moi céntrica, pois ubícase ao lado do peirao, pola parte Norte do mesmo. Máis ben é unha cala accesible con forma rectilínea, pouco ventosa, de area branca e grosa, con augas cristalinas e con moitas rochas. Dende ela pódese contemplar unha chea de aves mariñas.
Este areal está xusto ao lado da zona dos bares e tamén se pode fondear cun barco particular.
PRAIA DE MELIDE
Atópase lonxe do lugar de maior afluencia da illa. É unha recoñecida praia nudista de bandeira azul, considerada como a máis bonita do arquipélago de Ons, polas súas augas cristalinas e o seu extenso areal de area fina e branca.
PRAIA AREA DOS CANS
É a máis concurrida, pois está xusto detrás da aldea de Curro
PRAIA DE PEREIRÓ
Atópase preto do campamento xuvenil, algo alonxada do pobo. É unha cala de area branca e fina cun mar salpicado de pedras, entre as que se atopan pedras de cores e tamaños diversos e onde atopamos unha bonitas vistas á Ría de Pontevedra e Aldán.
PRAIA CANESOL
Praia de area fina rodeada por rochas. Está situada baixo o castro e o cemiterio e mira cara a Ría de Pontevedra.
A excepcional riqueza dos fondos mariños de Ons foi un dos principais sustentos dos seus poboadores. A pesca de polbo e centolo, e a extración de percebe realizáronse a pequena escala e de maneira artesanal o cal permitiu o mantemento artesanal dos recursos xeración tras xeración.
Existen moitísimos aparellos e artes de pesca específicos para cada especie. Moitos deles comercialízanse, e outros son desenvolvidos polos pescadores en función das súas necesidades, en ocasións reciclando materiais dos que xa dispoñían.
OS FONDOS MARIÑOS
Baixo as frías augas agóchanse os maiores tesouros ecolóxicos das illas Ons, e esta riqueza é a causa principal da súa inclusión no Parque Nacional das Illas Atlánticas de Galicia.
As augas superficiais son arrastradas polo vento.
As augas frías das profundidades ascenden cargadas de nutrientes e osíxeno.
BOSQUES DE ALGAS.
Nos fondos rochosos destacan os bosques de grandes algas pardas, refuxio e fogar de multitude de animais e vexetais. Podemos atopar nécoras, congros e outras moitas especies.
UNHA EXPLOSIÓN DE VIDA
As augas frías das profundidades ascenden cargadas de nutrientes por mor dos ventos do norte dominantes. Esta alta concentración de alimento, queda a disposicións das algas (base da cadea alimentaria) o que da lugar a unha extraordinaria explosión de vida.
FONDOS DE AREA
Nos fondos de area abundan os moluscos bivalvos como a vieira ou a volandeira e os peixes planos como a solla ou raia.
Aparellos
NASA
Aparello formado por un armazón de madeira ou metal, recuberto por rede, cunha boca en forma de funil pola que entra o marisco, sobre todo o centolo, lumbrigante ou nécora, os peixes ou o polbo. Estes introdúcense no seu interior atraídos polo cebo, e unha vez alí, non son quen de saír.
POUTADA
Áncora de pedra e madeira completamente artesanal.
CARRO DA DORNA
Peza que forma parte da proa de dorna, onde se suxeita o mastro da vela. Os ocos cuadrangulares onde se inxire o mastro reciben o nome de pías ou títeres.
MIRAFONDO
É unha caixa de madeira con base de cristal que lle permite ao pescador observar o fondo mariño dende a súa dorna.
RAPA
Ferro afiado suxeito a un mango de madeira co que se fai panca na piña do percebe para arrincalo da rocha.
FRANCADA
Arte utilizada para a pesca por ensarte de peixes planos e outras especies de fondo como a raia.Emprégase desde a dorna, en zonas de pouca profundidade, coa axuda do mirafondo para observar o fondo. Cando se detecta algunha especie susceptible de ser pescada, ensártase rapidamente e extráese.
AMPOLA
Boia de cristal que se empregaba antigamente.
AGULLAS
As mulleres da illa, no seu papel de redeiras, tecían e arranxaban as redes con agullas de madeira.
Medios de transporte
En ONS non hai coches nin autobuses nin ningún outro medio de trasporte como os que temos nas vilas e cidades. A Ons chegas en barco, un medio de transporte marítimo e unha vez alí te desprazas andando. O único que existe son esta especie de tractores con remolque para levar mercadorías.
TOXO. É un arbusto moi espiñento, de o,6 a 2 m con moitos talos ramificados. O toxo forma en Galicia as típicas toxeiras. Ten flores algo olorosas con peliños, o cáliz é amarelo e teñen pétalos de 13 a 20 mm.
BREIXO. Especie de arbusto de folla perenne con flores pequenas de cores rosadas,lilas ou brancas. Adoita ter unha altura de 30 cm. AS plantas deste xénero servan de alimento para s larvas.
XESTA. É un arbusto exclusivo da Illa de Ons que foi descuberto no ano 2001, coma nova especie e inmediatamente catalogada como en perigo de extinción.
CERQUIÑO. Atópase nas zonas de abrigo cara ao leste da Illa, antigamente máis abundante e coñecido como rebolo.
FIUNCHO. Planta vivaz de 80 a 140 cm de altura. Os seus talos son de cor verde azulado. As follas están divididas e despiden aroma típico. As flores son amarelas e agrúpanse
MADRE SELVA. Pertence á familia dos arbustos e pode cegar a medir dous metros. As súas flores son de color amarelo con algúns destelos rosados. A súa época de floración é a primavera.
HERBA DE SANTIAGO. Especie moi vitosa de flores amarelas que saen no verán. Especialmente tóxica, a súa recoleción ten que ser en mans expertas.
MALVA. Planta perenne de ata 2 metros de altura que florecec a mediados do verán. As flores son de cor púrpura ou rosa, con partes púrpuras máis escuras, e os froitos son cápsulas con forma de pequena cabaza.
MENTA. Planta perenne e aromática que acada uns 120 metros de altura. Florece no verán e as súas flores son de cor violeta agrupadas en espiguiñas.
SALGUEIRO BRANCO. Árbore de folla caduca que chega a acadar os 25 metros de altura.As súas follas alongadas presentan unha cor gris prateada e a cortiza de tronco tamén é de cor gris.
HERBA DE NAMORAR. É unha pranta perenne cunhas fortes raiceiras
ANXÉLICA. Ten o talo oco e pode medir de 1.50 a 2 metros de altura.
Abre en forma de parugas e bota moitas florecidas pequenas
A evolución das Salamandras na illa
Investigación científica das salamandras. Coñecimos quen era Darwin e relacionamos a súa experiencia de investigación nas illas do pacífico coa nosa illa de Ons, descubrindo que as salamandras de Ons sufriron un proceso evolutivo moi interesante.
As aves da illa de Ons
Buscamos información sobre as aves que habitan na illa e as súas curiosidades.
Todo quedou plasmado neste mural informativo e nun libro .
ACTIVIDADES 1º 2º PRIMARIA
DESENTERRANDO OS NOSO TESOUROS: A ILLA DE ONS
Todas as nosas actividades relacionadas co proxecto anual de centro están desenvolvidas en lingua galega
Actividade motivación.
Saída á illa o 10 de outubro. De alí trouxemos información dabondo para comezar a traballar. Fotos, vídeos, visita ao museo e moitas vivencias
Curiosidades.
O noso compañeiro Cesáreo é o bisneto do único habitante que queda na Illa durante todo o ano. Él di que vive moi ben e que non quere ir para Bueu. Só vai un mes durante o Nadal
Limpamos a praia das Dornas.
A illa non ten servicio de recollida de lixo. Todos os visitantes teñen que levar os residuos de volta en barco. Por iso cando compras o billete xa te dan unha bolsiña para que a metas alí.
E unha vez motivados, comezamos coa actividade do LIBRO VIAXEIRO. Rasi, a nosa mascota visitou a casa de cada un de nós porque quería coñecer a illa. En cada visita que nos fixo, lle presentamos un dos tesouros da mesma e con esa información aprendemos moitas cousas.
Caderno Investigación.
Cada un dos coñecementos aprendidos quedaron plasmados no caderno de investigación co que a biblioteca agasallounos o día das bibliotecas escolares e cal gardaremos para o recordo con todo o aprendido.
Nel tamén temos reflexións, entrevistas imaxes sobre as visitas que acudiron ao noso cole e que tiñan relación co que estabamos a estudar.
Visita Julio Santos Profesor na illa nos anos 70.
Recibimos a visita de Julio Santos que foi profesor na illa na década dos 70. Contounos como se vivía na Illa naquel tempo e o funcionamento da escola. Os nenos estaban separados das nenas, non tiñan moitos medios materiais, non tiñan médico, axudábanse uns aos outros….
Magosto.
Fixemos un cestiño para as castañas onde aparecía representada a illa, pareados e versos acompañando a ilustración:
EXEMPLO
Na illa de Ons O outono chegou
castañas a montóns á illa de Ons
Samaín.
As nosas cabazas foron decoradas coa temática da illa: polbos, centollas, peixes, faros, tesouros varios.
Como actividade de expresión escrita fixemos unha descrición das nosas cabazas.
Davila e Mari Acuña, fixeron nese día unha sesión de lendas sobre a Illa de Ons. Mentres Mari poñía a voz, Luís Davila facía as ilustracións
Nadal
Postais de Nadal.
A proposta foi ilustrar unha postal cunha imaxe do tesouro a traballar. No noso caso, decoramos o faro e as praias no Nadal. Escribimos unha felicitación en galego e a enviamos a outro dos nosos compañeiros/as do colexio por correo ordinario.
Tesouros de Nadal.
O traballo do centro foi facer unha árbore con botellas e meter dentro un tesouro. Algúns dos nosos tesouros: poemas da illa, versos, lendas….
Un dos tesouros atopados este bonito poema
A ILLA DE ONS, UNHA CULTURA UNHA IDENTIDADE
Entroido.
Tesouros do mar chamábase a nosa comparsa. Non faltaron mariñeiros nin peixeiras e por suposto peixes, centolas e polbos. Como complemento levamos un barco coa súa rede. A letra da canción tiña relación coa temática.
Esta foi a nosa cantiga (Música: “O paraugas do Xosé”)
Os peixiños e as peixiñas
andan, andan a nadar e danlles bicos aos nenos
que se van bañar ao mar.
(bis)
E aquí estamos nos.
E aquí estamos nos.
As peixeiras e os mariñeiros cantando no Entroido
con moita ilusión.
(bis)
Nada, nada, nada a xarda.
Nada, nada a pescada.
Nada, nada o bacallau
e o polbo tamén nada.
(bis)
Retoruso
Nada, nada unha sardiña.
Nada detrás dunha raia
e dille adeus as nenas que están xogando na praia.
(bis)
Retrouso
Visita de María do Caño.
María do Caño naceu na illa de Ons, visitounos para contarnos as súas vivencias alí e con ela seguimos desenterrando os tesouros da Illa. Pero o que máis nos gustou foron as súas cantigas
Dúas estrofas do Tanco da Illa de Ons:
Ó pasa-la Illa de ONS
Acordácheste miniña
Dendes que chas vin pasadas
Como se nunca te vira
La la la ra la la la...
Somos da Illa de Ons
somos e sempre seremos
sempre levamos a palma
e sempre a levaremos
La la la ra la la la...
Abril Mes dos libros.
Traballamos en todas as actividades propostas polo equipo de biblioteca e dinamización da lingua: apadriñamentos lectores (limos un conto en galego aos nenos/as de infantil), hoxe no patio libro, intercambio de libros gravado de booktubers para recomendar “O LIBRO DA ILLA DE ONS”
E acudimos a todas as animacións lectoras propostas.
Os Maios.
E seguimos desenterrando os nosos tesouros…nesta ocasión o maio.
Os nenos/as de primeiro e segundo fixemos un fermoso maio adornado con espadaina, xestas, fiuncho e flores variadas. Axudounos Julio Santos Pena que foi profesor na Illa de Ons durante moitos anos, axudou a manter a tradición en Marín. Ensinounos moitas curiosidades como que os maios existen desde a antigüidade e están relacionados co nacemento da agricultura. Os maios teñen moita evolución e diferentes formas de expresión segundo a localidade na que se fan. Así pois hai incluso maios humanos ou maios con figuras.
O noso ven de Ons, porque alí estamos desenterrando moitos tesouros, ten forma cónica e unha coroa. Ao seu redor cantamos coplas con tesouros da nosa illa.
Fixemos un programa especial sobre os Maios que podedes escoitar en Radio Faladoiro
MAIO PEQUERRECHIÑO DA TORRE
Limos o libro de María Victoria Moreno ”Eu conto ti cantas”
Traballamos en todas as actividades propostas do equipo de dinamización da lingua e polo Seminario Galán.
E para conmemorar o día das letras galegas espuxemos o noso proxecto “Desenterrando os nosos tesouros: A illa de Ons”
Resumo de actividades por áreas.
ACTIVIDADES NA ÁREA DE LINGUAXE: Descricións dos lugares a partir das fotos, letra dos maios, recollida de información no caderno de investigación, lectura de libros, programas en Radio Faladoiro para mellorar a expresión oral por exemplo o que fixemos para promocionar o turismo na illa, o programa especial de Maios, entrevistas…
ACTIVIDADES ÁREA DE MATEMÁTICAS. Problemas con datos reais, traballar o billete do barco, o precio da excursión de fin de curso para todo o alumnado…
Descubrir a flora e a fauna da illa. A partir dunha ficha investigamos estes aspectos que quedaron plasmados nun libro e en diversos murais que adornan o noso mural.
Estudamos as praias, o faro e os lugares de interese da illa.
Investigación científica das salamandras. Coñecimos quen era Darwin e relacionamos a súa experiencia de investigación nas illas do pacífico coa nosa illa de Ons, descubrindo que as salamandras de Onssufriron un proceso evolutivo moi interesante.
MEDIOS DE TRANSPORTE
En ONS non hai coches nin autobuses nin ningún outro medio de trasporte como os que temos nas vilas e cidades. A Ons chegas en barco, un medio de transporte marítimo e unha vez alí te desprazas andando. O único que existe son esta especie de tractores con remolque para levar mercadorías.
ACTIVIDADES ARTÍSTICAS.
Plano da illa para traballar cos Bbots, plano individual en relieve, arte na area, o maio, murais informativos…
Cantar na comparsa TESOUROS DO MAR
Facer os aparellos de pesca para levar no Entroido e as patelas para as peixeiras
Facer, ilustrar e cantar o maio
Sombras chinesas
Obra teatral para fin de curso
